İnsanın Eşsiz Değeri: Kur’an’ın İman Nuru ve 23. Sözün Sırları

Geçtiğimiz günlerde Saadettin abinin dersine gittim. 23. Sözü okuyordu ve şu ayet-i kerimeyi tefsir ediyordu:

“لَقَدْ خَلَقْنَا الْاِنْسَانَ فِي أَحْسَنِ تَقْوِيمٍ  ثُمَّ رَدَدْنَاهُ أَسْفَلَ سَافِلِينَ  إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ”

“Biz insanı en güzel biçimde yarattık. Sonra onu, aşağıların aşağısına çevirdik. Ancak iman eden ve salih ameller işleyenler müstesna.” (Tin Suresi, 4-6)

KUR’AN’IN NURU VE İNSANIN DEĞERİ

Üstad Bediüzzaman Hazretleri, bu ayet-i kerimeyi tefsir ederken, insana ve aleme Kur’an’ın talim ettiği iman nuruyla ve Peygamber Aleyhisselatü Vesselam’ın irşadıyla baktığımızda, insan ve kainatın nasıl göründüğünü açıklıyordu. Eğer Peygamber Aleyhisselatü Vesselam’ın verdiği ilim ve Kur’an’ın talim ettiği imandan bağlantı kesildiğinde, kainat ve insanın nasıl bir karanlığa büründüğünü izah ediyordu. Saadettin Ağabey açıklamalarında çok fazla detaya girmedi, sadece birkaç noktayı açtı. Ancak sözün etkisi söyleyene göre de değişiyor ya, “hakikaten ruhumda inkılap yaptı.”

23. SÖZDEKİ DERİN MİSAL

Üstad Bediüzzaman Hazretleri’nin 23. Sözde, 1. Mebhasda verdiği misal çok manidardı. Bir şeyin sanat itibariyle farklı değeri olduğu gibi, maddesi itibariyle de farklı değeri oluyor. Mesela antika bir eseri, siz antikacılar çarşısı’na götürdüğünüzde, bu antika eser paha biçilmez bir fiyatla satın alınıyor. Ama aynı antika eseri siz sıradan bir pazara götürdüğünüzde onun gerçek değeri verilmiyor. “Aynen öyle de insan, kainat veya her şey Cenab-ı Hakk’ın antika bir eseridir.” Özellikle, “insana antika değerini veren Kur’an’dır.”

İNSANIN KUR’AN’LA DEĞERLENMESİ

Kur’an, insanı şu şekilde tarif ediyor: “İnsan bir aynadır, o aynada Cenab-ı Hakk’ın binbir esması görünüyor.” “İnsan bir dellaldır, Cenab-ı Hakk’ın binbir ismini ilan ediyor.” “İnsan bir muhatap-ı âlidir, Allah’a İnsana muhatap olmuştur.” “İnsan, bütün mevcudat aleminin yaptığı ibadeti kendi ibadeti içine katıp Cenab-ı Hakk’a ilan ediyor.” Ayrıca insan, “on sekiz bin aleme açılan bir anahtarlık külçesidir.” İnsan öyle antika bir sanattır ki, “bütün kainatın adeta küçük bir prototipi, bir misal-i musaggarıdır.”

Bu anlayışla baktığımızda, “Kur’an’ın talim ettiği iman nuru, insanı ve kainatı değerli kılan en önemli unsurdur.” İman ve amel-i salih, insanı esfel-i safilinden koruyarak onu yücelten yegane unsurlardır. Bu ders, Saadettin Ağabey’in sade ama derin açıklamalarıyla ruhumda derin etkiler bıraktı.

Murat Çetin