Murat ATABEY / Malatyalılık Kimliği Artık İftihar Vesilesi Değil mi?

Doksanlı yıllarda üniversitede okurken, sanatta, sporda, siyasette ve dahası toplumsal her alanda Malatyalıların oldukça önemli yerlerde olması sebebiyle çevremizdeki insanların gözünde  Malatyalı olmanın haklı gururunu taşıyorduk. Dönemin en önemli haftalık dergilerinden birinde merhum sosyolog meşhur hemşerimiz Prof.Dr. Orhan Türkdoğan’la yapılan dört sayfalık “Mişmiş diyarının büyümüşleri” başlıklı röportajdan o kadar etkilenmiştim ki o hafta 10 tane dergi alarak yurtta kaldığım odaya okuduğum fakültenin ilan panosuna asarak adeta şampiyonlar liginde temsil edilen bir şehrin mensubu olmaktan dolayı duyduğum gururu herkesle paylaşmak istemiştim. Hatta o yıllarda İktisadi düşünceler tarihi dersimizin hocası ve 6.şehir kitabının yazarı olan Prof.Dr. A.Turan Alkan Sivaslı olmasına rağmen Malatyanın kültür ve medeniyeti ile kutup bir şehir olduğunu dile getirirken göğsümüz kabarırdı. Türk edebiyatının efsane isimlerinden  Yavuz Bülent Bakiler gibi büyük bir edebiyatçının “Yeniden dünyaya gelsem Malatyalı olarak doğmayı Allah’tan dilerdim” demesini de iddialı olduğum bu kimliğimizin ne kadar saygın ve etkin olduğunu konusundaki haklılığımın altını çiziyordu.

Merhum Turgut Özal’la zirveye çıkan popüler Malatyalılık modası  2000’li yıllara kadar devam etti  ve zamanla etkisini yitirerek 2020’li yıllara kadar geldi. Karizmatik ve fenomen kimlikli Malatyalılık olgusu yavaş yavaş her alanda temsil kabiliyetini yitirmiş kimlik sorunu yaşayan ve kendini ifade edemeyen bireylerden oluşan bir sıradan şehir olgusuna doğru yol aldı. Anadolu’muzun doğudan batıya ve kuzeyden güneye açılan kapısı durumundaki Malatya’mız, bünyesinde barındırdığı farklı kültürleri bir halının desenlerindeki farklılık gibi desenlerin zenginliğini güzel motiflere çevirerek adeta antika bir halıya dönüştürmüştü.   

İki binli yıllardan sonra kendi şahsına münhasır kimliğini yavaş yavaş kaybetmeye başlayan Malatya’mız önce siyaset alanında karizmatik şahsiyet sorunu yaşamaya başladı ardından sporda liyakati olmayan ve iki kelimeyi bir araya getirip cümle kuramayan yöneticilerle temsil edilmeye başladı. Bütün sanat dallarında onlarca isimlerle ön plana çıkan Malatya artık sanatta da bir elin parmaklarının geçmeyecek kadar isimle hatırlanmaya başladı. 

Depremde asıl yıkılan Malatyalılık kimliğimizdi

Ocak 2020 de meydana gelen Elazığ depremi ile sarsılan Malatya ardından yaşanan 6 şubat depremi ile tamamen enkaza döndü. Depremin ilk aylarında tamamen terk edilen şehirde nadir kalan insanlarla beraber bende şehrimi terk etmeyerek aylarca yardım faaliyetlerine katıldım. Dışarıdan gelen resmi personelin ya da gönüllü insanların farklı kimliklerine rağmen nasıl büyük gayretlerle koşturduklarına şahit oldum. Bu zor dönemde barınma sorunu, geleceğe dair güvenlik endişesi veya  iş durumu sebebiyle binlerce insan şehri terk etti. Fiziki olarak enkaza dönen Malatya aynı zamanda sosyal yapısıyla da tamamen bir kaos kentine dönüştü. Gsm operatörlerinin sinyal verilerine göre zaman zaman kalan nüfusun 30-35 binli rakamlara düştüğü telaffuz edilirken şehirden gidenlerin yerine sokakları ilk defa gördüğümüz çok sayıda başıboş tipler doldurmaya başlamıştı. Kolluk kuvvetlerinin tüm çabalarına rağmen geceleri hayalet bir kent halini alan şehirde yağma, hırsızlık ve talandan geçilemiyordu. Depremi fırsata çeviren ve adeta yağma yapanların dışarıdan gelen insanlar olduğu söylense de bir birde şahit olduğum olaylarda Malatyalı olduğunu bildiğim birçok kimsenin de bu utanç tablosunda başrol oynadığını gördüm. Gelen yardımları mal bulmuş mağribi gibi yağmalayan yaratıkları, üç beş bin lira olan kiraları astronomik rakamlara çıkaran ev sahiplerini, 1-2 liralık çuvalları ve boş kolileri 20-30 liralara satan esnafları, basit bir cıvata sıkmaya bile kat be kat fazla ücret alan sanayi ustalarını unutmadım. Niyazi mısri de enkaz altında kalan hurda aracımı sanayiye götürmek için çağırdığım çekicinin 100-150 TL olan önceki ücret yerine 1500 TL talep ederek parayı almadan aracı liftten indirmeyişini ise hiç unutmadım. 

...

YAZININ DEVAMI BURADA