28 Şubat Süreci ve Malatya (6. Bölüm)

Kapılar kapandı, umutlar bitti

Mahkemelerde verilen cezalar, sadece sanıkları değil, ailelerini de mahkûm etti.

Bir sabah, Malatya Adliyesi’nin önünde bir kalabalık toplandı. Kimi çaresiz, kimi öfkeli, kimi inanmaktan vazgeçmişti.

O gün, babalar, oğullar, eşler, kardeşler, evlatlar cezaevine gönderildi.

Kapılar kapandı. Anahtarlar çevrildi. Ve içeride kimseye seslerini duyuramayacaklarını anladılar.

Delil yoktu, ama ceza vardı

28 Şubat sürecinde Malatya’da mahkûm edilenlerin çoğu, neyle suçlandığını bile bilmiyordu.

Bir imam, sabah namazına gittiği camide cemaatle sohbet ettiği için “örgüt lideri” olarak damgalandı.

Bir esnaf, dükkânında bir bardak çay içen bir “şüpheliyle” yan yana oturduğu için mahkemeye çıkarıldı.

Bir öğrenci, üniversitenin kantininde yanlış masaya oturduğu için terörle ilişkilendirildi.

Delil yoktu. Tanık yoktu. Ama cezalar belliydi.

Hapishanedeki insanlık dışı muameleler

Cezaevine götürülenlerin çoğu, daha önce karakolun kapısından bile geçmemiş insanlardı.

Ama içeri girdiklerinde, kendilerini suçlu hissettirmek için her şey yapıldı.

Girişte kimlikleri alındı. İsimleri değil, artık birer numaraları vardı.

İlk gün, bazı mahkûmlar saatlerce ayakta bekletildi.

Geceleri koğuşlara çekildiklerinde, kimse uyuyamıyordu. Çünkü her an bir baskın olabilir, “arama” adı altında aşağılanabilirlerdi.

Bir mahkûm anlatıyor:

“İlk gecemizdi. Herkes sessizdi. Kimse konuşmuyordu. Kimi yere bakıyor, kimi pencereden dışarıyı izliyordu. Ama hepimizin aklında tek bir soru vardı: ‘Ne kadar burada kalacağız?’ Kimse cevap veremedi.”

Dışarıda bekleyen ailelerin çaresizliği

Mahkûmlar içeri atılmıştı. Ama dışarıda aileleri için de bir ceza başlamıştı.

Cezaevi kapılarında bekleyen anneler, ziyaret günlerinde içeri alınmadığında saatlerce gözyaşı döktü.

Bir kadın, eşini görmek için üç saat bekledi. İçeri alınmadı. Orada bir taşın üzerine oturdu ve günlerce her sabah geldi.

Çocuklar babalarını görebilmek için günlerce bekledi. Bazıları, babalarının neden orada olduğunu bile anlayamadı.

Bir çocuk, annesine sordu:

“Babam neden burada?”

Annesi gözyaşlarını silerek cevap verdi:

“Yanlış zamanda, yanlış yerde olduğu için.”

Yıllar geçti, ama içeridekiler unutuldu

Zaman geçti. Bazıları mahkemelerde yeniden yargılandı, bazıları serbest bırakıldı.

Ama içeride hâlâ unutulanlar vardı.

Bazı isimler, yıllarca hiçbir gelişme olmadan cezaevinde kaldı. Avukatları seslerini duyuramadı.

Bazıları beraat ettiğinde bile, hayata yeniden tutunmakta zorlandı.

Çünkü hapisten çıktıklarında, iş yerleri kapanmış, evleri boşalmış, aileleri dağılmıştı.

Bir mahkûm, cezaevinden çıktığında annesinin mezarını buldu.

“Giderken elini tutmuştum. Döndüğümde sadece mezar taşına dokunabildim.”

28 Şubat bitti ama mahkûmlar için bitmedi

Malatya’da 28 Şubat sürecinde cezaevine atılan insanların birçoğu, yıllarca unutuldu.

Hapishanelerde zaman geçti, ama kimse eski hayatına dönemedi.

Beraat edenler bile, artık eski kimlikleriyle anılmadı. Herkesin zihninde “mahkûm” olarak kaldılar.

Hapishanelerden çıkanlar, bir enkazın içine döndü…

Yıllarca içeride kalanların karşısına, bir başka gerçek çıktı. 28 Şubat sürecinin yalnızca cezaevlerinde değil, hayatın her alanında yıkım bıraktığını gördüler.

Bir sonraki bölümde, 28 Şubat sürecinde mağdur edilen insanların yıllar sonra nasıl mücadele verdiğini, hayata nasıl tutunmaya çalıştıklarını ve Malatya’da hâlâ süren travmayı anlatacağız.