İlginç Malatyalılar – Battalgazi Yazı Dizisi 1. Bölüm: Tarih Mi, Efsane Mi?

Malatya…
Fırat’ın bereketli kıyılarında kurulu, çağlar boyunca istilaların, savaşların, uygarlıkların uğrak yeri olmuş kadim şehir.
Ve bu şehrin bağrından, zamanın ötesine geçen bir kahraman yükselmiş: Battalgazi.

Battalgazi kimdi?
Bir destan mıydı, yoksa etten kemikten bir asker mi?
Sorunun cevabı hâlâ tam anlamıyla net değil.
Çünkü Battalgazi, hem tarihin sessiz sayfalarında hem halkın coşkulu dilinde aynı anda yaşıyor.

Tarihî Çerçeve

Tarihçiler, Battalgazi’yi 8. yüzyılda yaşamış bir Arap kumandanı olarak gösterirler.
Bazı kaynaklar onun asıl adının Abdullah el-Battal olduğunu yazar.
Emevîler ve Abbasîler döneminde Bizans sınırlarında, özellikle Malatya çevresinde Bizans’a karşı yapılan akınlarda aktif rol aldığı belirtilir.

Özellikle Emevî Halifesi Hişâm bin Abdülmelik döneminde, Anadolu içlerine kadar ilerleyen İslam akınlarının önemli bir kumandanıydı.
Onun ismi, Malatya’nın İslâm hudut karakolu hâline gelmesiyle daha da büyüdü.

Efsanevi Çehresi

Ama Battalgazi yalnızca tarihin soğuk kayıtlarında kalmadı.
Halkın hafızasında o, destansı bir kahramana dönüştü.
Sözlü anlatımlarda Battalgazi, olağanüstü güçlere sahip bir yiğit, bir adalet savaşçısı, zalime diz çöktüren bir halk kahramanı olarak anlatıldı.

Battalnâme adlı halk hikâyesi, onun maceralarını destansı bir dille işler.
İstanbul surlarına kadar ilerlediği, Bizans’ın saraylarına sızdığı, güzeller güzeli Bizans prensesiyle karşılaştığı anlatılır.

Malatya ile Kader Bağı

Battalgazi’nin Malatya ile olan bağı sıradan bir doğum yeri ilişkisinden ibaret değildir.
Malatya, onun mücadelesinin, yiğitliğinin, İslam’ın Anadolu topraklarında kök salmasının merkeziydi.
Bu yüzden bugün Malatya’da bir ilçeye onun adı verilmiş, camilere, meydanlara, okullara onun ismi yazılmıştır.

Çünkü Battalgazi, Malatya’nın ruhunda bir kahraman değil, yaşayan bir efsanedir.

DEVAM EDECEK