Malatyalılar dikkat! Meteoroloji zirai don uyarısı yaptı

Meteoroloji 13. Bölge Müdürlüğünden yapılan açıklamada, Elazığ, Malatya, Tunceli, Bingöl ve Adıyaman çevrelerinde orta yer yer zirai don olaylarına karşı dikkatli ve tedbirli olunması gerektiği belirtildi.

ZİRAİ DON NEDİR? ÖNLEME YÖNTEMLERİ NELERDİR?

Zirai don nedir dediğimizde zirai donun tarımsal faaliyetlerin en büyük düşmanlarından olduğunu bilmemiz gerekmektedir.

Zirai don ne demek diye soracak olursak havanın sıcaklığı sıfır derece altına düşüyorsa ya da sıfır dereceye yaklaşıyorsa bunun sonucunda bir don olayı oluşmaktadır.

Don olayı tarım arazilerinde kimi hava şartları nedeniyle meydana gelen bunula birlikte tarım mahsullerine zarar veren bir olay olarak bilinmektedir.

ZİRAİ DON NEDİR?

Yukarda da söz ettiğimiz gibi hava sıcaklığının en düşük olduğu sabaha yakın saatlerdir. Bu hava sıcaklığı gün doğumundan önce üst değere ulaşmaktadır.

Gerçekleşen bu olaya da zirai don denilmektedir. Kısacası zirai don hava sıcaklığı 0 dereceye yaklaşması ya da 0 derecenin altına düşmesinde gerçekleşen don olayıdır. Bu don tarım ürünlerine zarar vermektedir.

ZİRAİ DON KAÇ DERECEDE OLUR?

Zirai don 3 farklı şekilde sınıflandırılmaktadır. Hafif don, orta kuvvette don ve kuvvetli don olmak üzere incelenmektedir. Zirai don kaç derecede olur denildiğinde;

Hafif Don: 0°C / -2.2 °C
Orta Kuvvette Don: -2.2°C / -4.4°C
Kuvvetli Don: -4.4°C ve daha düşük sıcaklıklardır.
Zirai donu yukarıdaki gibi kategorilere ayrılmaktadır.

ZİRAİ DON ZARARLARI NELERDİR?

Zirai don bitkiye birçok farklı şekilde zarar vermektedir. Bitkide 0°C altına düşen hava etkisiyle çiçek veya meyvenin zarar göresi bunlardan birisidir.

Bir diğer zarar ise genç sürgünlerde görülmektedir. Sonuç olarak don zararından sadece meyve ve çiçekler etkilenmemekte bunun yanında taze sürgünlerde zarar görmektedir. Bu zarar üretici için oldukça önem arz etmektedir. Bu durum çiftçinin bir yıllık kaybına neden olmaktadır.

ZİRAİ DONDAN KORUNMA YÖNTEMLERİ

Hava sıcaklıkları mevsim normallerinin oldukça üzerindedir. Bu durumlarda meyve ağaçlarının çiçek açma olayları ve ileriki dönemlerde meydana gelen dondan zarar görmesi kaçınılmaz bir sondur. Üreticilerin alacak olduğu bazı önlemler bu oluşacak olan don zararını minimum düzeye indirmeye yardımcı olacaktır.

Zirai dondan korunma yöntemleri arasında bitki seçimi oldukça önemlidir. Don riski taşıyan bölgelerde geç çiçeklenen çeşitler tercih edilmelidir. Don faktörüne hassas bitkilerin yetiştiği yerlerde don tehlikesi gerçekleşmeden önce mutlaka yabancı otlar temizlenmelidir. Bununla yetinilmeli toprak işleme dahil olmak üzere hiçbir kültürel işlem yapılması doğru olmamaktadır.

Hava durumu takibi yapılmalı ve bu duruma çok dikkat edilmelidir. Atmosfere giden radyasyon yapay bulut ile engellenmelidir ve bu sayede de sıcaklık düşürülmektedir.

Bunun yanı sıra hava karıştırılmalıdır. Bu olay yukarıdaki sıcak hava ile aşağıdaki soğuk havanın karıştırılması olayıdır. Bu yapılan olay don zararını en aza indirmekte oldukça faydalıdır. Bu uygulama genelde örtü altı yetiştiriciliği için tercih edilmektedir.

Bunlar dışında yapılan bir diğer uygulama ise atmosferdeki ısı kaybını önlemektir. Doğru ısı ekipmanları ile küçük ateşler yakılır ve bu durum engellenir.

Zirai don uyarısı sistemi hava koşullarının değerlendirilmesi ve belirlenen sıcaklığın altında bir düşüş yaşadığında otomatik olarak çiftçiye haber veren bir sistemdir. Bu sistem sayesinde çiftçi direk önlem alabilmektedir.

Bu sadece çiftçi ürünleri daha iyi korumak için önlem alabilmektedirler. Zirai don haritası 5 günlük zirai don haritası bir uyarı sistemi ile çiftçileri bilgilendirmektedir.

ZİRAİ DON İLAÇLARI

Zirai don ilacı soğuk ve don tehlikesinden önce kullanılmalıdır. 1-2 gün önce kullanılan bu ilaçlar etkisini göstermektedir. Bitkiye nüfuz ettikten sonra ilaçların işe yaradığını görmekteyiz. Eğer bitki daha önce de don zararı ile karşı karşıya kaldıysa ilaçların etkisi azalabilir ya da hiç etkili olmayabilir.

İlaçlar içeriğindeki buz koruma materyali bulundururlar ve bu sayede bitki yüzeyinde buz kristalleri oluşmasına engel olmaktadır. Antifriz çözeltisi gibi çalışan ilaçlar bitkinin metabolizmasını hızlandırır ve daha soğuk havalara karşı dayanıklılığını arttırır.

Zirai don birçok çiftçinin kanayan yarası haline gelmektedir. Oldukça zarar veren ve verimde fazla kayıplara sebep olan zirai don için dikkatli bir şekilde önlem alınmalı ve en ince ayrıntısına kadar düşünülmelidir.

15 günlük zirai don haritası da yapılan bu mücadele için oldukça önemlidir. Alınan önlemler, yapılan uygulamalar ve kullanılan ilaçlar zamanında, uygun doz ve şartlarda olduğu zaman zirai don önleme mümkündür.