Malatya’nın Neyi Meşhur?

Malatya’nın neyi meşhur sorusuna cevaben akla ilk önce kayısı gelir. Kayısı, Malatya ile özdeşleşmiş ve Malatya’nın simgesi olmuş durumdadır. Ancak Malatya yalnızca kayısı üretiminden ibaret değildir. Malatya’nın meşhur şeyleri arasında gösterilebilecek sayısız yemek ve tarihi alan da bulunur.  Bu yemek ve mekanların ise saymakla bitmeyecek kadar geniş bir deryası vardır. 

Öyle ki çeşitli manastırlardan, klişelerden, mağara ya da ören yerlerinden bahsetmek mümkündür. Öte yandan Malatya’nın en meşhur yiyecekleri ise elbette başta kayısı olmak üzere şunlardır: Banık (bulgurlu köfte), gırık (sulu köfte), pinpirim çorbası, kayısı kavurması ve kara çorba. Bunların dışında kalan en meşhurlar listesini ise şu şekilde sıralayabiliriz:

• Akçadağ Halısı

Malatya Akçadağ halısı adını Malatya’nın ilçesi olan Akçadağ’dan alır. Bu halının özelliği ise hav yüksekliği ve kalitesidir. Önemli olan bir diğer unsur ise bu halının m²'deki ilmek sayısı 670 ile 700 ilmeğe kadar ulaşıyor olmasıdır. Öte yandan çift Türk düğümü ile yünden dokunur. Genellikle tek tip motifleri vardır ve benzer kırmızı, mavi ile siyah renklerini içerirler. 

• Hekimhan Cevizi

Malatya Hekimhan cevizi de yine adını Malatya’nın ilçelerinden biri olan Hekimhan’dan alır. Adından da anlaşılabileceği üzere Hekimhan cevizi, aynı yöre içerisinde yetişir. Ancak bu ceviz türünün farkı dış kabuğunun daha açık tonlardaki beyaza dönük rengi ve içeriğindeki aroma tadının farklı oluşundan ileri gelir. Bu anlamda Anadolu’daki standart ceviz anlayışından ayrılır ve daha cazip bir tadı içerisinde barındırır. Zaten bu nedenle de Malatya’nın en meşhur şeyleri arasındaki yerini korur.

• Arapgir Tandır Kebabı

Malatya Arapgir tandır kebabı olarak bilinen bu kebap çeşidi; yöre içerisinde yetişen ve halk tarafından “çebiş” denilen keçilerin eti ile yapılır. Bu kebabın yegane özelliği ise yine “çebiş” adı verilen bu keçilerden ileri gelir. Çünkü bu keçiler ancak 1 yaşında geldiklerinde kesilirler ve öncesinde beslenmeleri yayla ortamında devam eder. Kebabın yapılması ise tandır yardımı ile gerçekleştirilir.

• Haşhaşlı Dut Pestili

Malatya haşhaşlı dut pestili dut şerbetinin kaynatılması ile elde edilen ve özellikle haşhaş tohumları ile beslenen bir tür geleneksel pestil çeşididir. Yapımı esnasında un, şerbet, nişasta ve ceviz içi kullanılır. Öte yandan serim aşamalarında da ayrıca özen isteyen, uzun ve detaylı pek çok işlemden geçerek son halini alır.

• Köhnü Üzümü

Malatya köhnü üzümü de denilen bu üzüm çeşidi hem sofralık hem de şaraplık olarak ayrıca kullanılır. Bu üzümü meşhur kılan ise başta puslu siyah rengi olmak üzere; kalınlığının fazla olması ve en az 2 – 3 çekirdek barındırmasından ileri gelir.

• Arapgir Mor Reyhanı

Malatya mor reyhanı ya da Arapgir bitkisi, esasında tamamıyla Malatya toprağına entegre olmuş ilginç bir bitkidir. Çünkü başka bir yöreye taşındığında rengini ve dokusunu kaybettiği bilinir. Mor reyhan Malatyalılar tarafından toplanır ve özellikle çay, şerbet, reçel, ezme ve baharat yapımlarında ayrıca kullanılır.

• Acılı Ayran

Malatya pinpirimli ayran ya da acılı ayran olarak bilinen bu içecek türü, aslında semizotu ve biberden yapılan bir ayran çeşididir. Malatya’da pinpirim denilen bitki, semizotunun ta kendisidir. Ayrana acı katmak için ise çoğunlukla yeşil biber ya da süs biberi kullanılır. 

• Arslantepe Höyüğü

Malatya Arslantepe höyüğü olarak bilinen bu alan, Malatya’nın en meşhur şeyleri listesindeki yerini korur. Çünkü bölge içerisinde Hitit döneminden kalma heykeller ve taş oymalar bulunmuş, dolayısıyla korumaya alınmıştır. Ayrıca bu alanın 2014 yılında UNESCO tarafından geçici miras listesine alındığı da ayrıca bilinir.