Sevgi BERK / Plastik Poşetler Üzerine Bir Halk Hikâyesi...

Bir varmış, bir yokmuş. Çevreye zarar veren, sokaklarda uçuşan, doğada yüzyıllarca kaybolmayan plastik poşetler varmış. 2019 yılının soğuk bir Ocak sabahında, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı halkı sevindiren (!) bir karar almış: "Plastik poşetler artık 25 kuruş olacak!"
Halk birden duraksamış. "Aman ne güzel," demiş kimisi. "Zaten kullanmayacaktık," diye haykırmış diğeri. Ancak zaman, bu masalın hiç de öyle masum olmadığını gösterecekti.

25 KURUŞUN BEŞ YILI: ÇEVRE Mİ, CÜZDAN MI?

Hikâyenin başlangıcında denilmiş ki, "Bu uygulama ile çevremizi koruyacağız!" Ve evet, bir başarı hikayesi yazılmış. 1,5 milyon ton plastik atığın önüne geçilmiş, 10,6 milyar TL tasarruf edilmiş ve doğaya yayılan sera gazı miktarı azaltılmış. Harika, değil mi? Ama durun, masalı daha dikkatlice dinleyelim.

1,19 TL'LİK POŞET: PERAKENDECİLERİN GİZLİ AĞITLARI

Günlerden bir gün, perakendeciler ortaya çıkmış ve demiş ki: "Ey halk, 25 kuruşa sattığımız poşetler için biz 1,19 TL ödüyoruz! Hani bu iş bizim için iyi olacaktı?" İşte burada masal, hafiften trajikomik bir hikâyeye dönüşmeye başlamış. Plastik poşet fiyatının artması gerektiği görüşü yayılmış. Ama bir sorun var: 25 kuruş bile plastik poşet kullanımını azaltamamışken, fiyatın artması gerçekten çözüm mü olacak?

ALTERNATİF ÇÖZÜMLER VE SORGULAMALAR

Plastik poşetler ücretli olduktan sonra ne mi oldu? İnsanlar marketlerde kumaş torbalar, kağıt poşetler ya da fileler kullanmaya başladı. İyi hoş ama... Herkesin aklına şu soru gelmedi mi? "Kağıt poşet üretimi için ağaçlar kesiliyor, kumaş torbalar için ciddi enerji harcanıyor, bu gerçekten çözüm mü?"
Evet, sevgili okurlar, bir plastik poşeti suçlayarak dünya kurtarılabilir mi? Belki de sorun, insanın tüketim alışkanlıklarında, değil mi? Hadi bakalım, sorgulamaya devam edelim.

"POŞETİ ÜCRETLENDİRDİNİZ, AMA KULLANIM AZALDI MI?"

İddialara göre, plastik poşetlerin kullanımında bir azalma olmamış. Bu durumda, 25 kuruşluk çözüm, bir çevre projesinden çok sembolik bir ekonomik tedbir olarak tarihe geçiyor olabilir mi? Asıl mesele, bu fiyatın niye değişmediği değil; bu uygulamanın gerçekten etkili olup olmadığı. Plastik poşetlerin fiyatı artırıldığında çevre kazanacak mı, yoksa insanlar alternatif yollarla daha fazla kaynak mı tüketecek?

DEPREMİN YÜKÜ AĞIR

Deprem bölgesi Malatya’da, insanların temel ihtiyaçlarını bile karşılamakta zorlandığı bir dönemde, konuşulacak onca hayati mesele varken, plastik poşet meselesinin bugün gündemin ön sırasını alması benim gibi birçok depremzede için hayal kırıklığı olmuştur. 

YAZININ TAMAMI BURADA