Son Tandırın Ateşi: Çırmıhtı’nın Unutulmaz Ustası

Yeşilyurt, eski adıyla Çırmıhtı… Burası, yalnızca taş yapıları, dar sokakları ve akşamüstleri yavaş yavaş kızıla boyanan gökyüzüyle değil, her daim yükselen tandır kokusuyla da bilinir. Çırmıhtı’nın tandır ekmeği; taş fırınlarda değil, topraktan yapılmış tandırlarda, odun ateşiyle pişer. Bu tandır ekmeğinin kokusu, yalnızca mahalleyi değil, geçmişten bugüne taşıdığı bir mirası da doldurur. Çırmıhtı sokaklarında yürüyen herkes, bu kokuyu içine çekmiş, bu ekmeğin tadını en az bir kez tatmıştır.

Bu ekmeğin ardındaki isimlerden biri de Hakkı Gök. Çırmıhtı’nın son tandır ustalarından, belki de son temsilcilerinden biri olan Hakkı Usta, tandırın başına yıllar önce eşi sayesinde geçmiş. İlk önce izledi, sonra öğrendi, sonra kendini bu ateşin içine attı. Eşi ona tandırı, ekmeğin sırlarını, hamurun kıvamını, odunun nasıl yakılacağını fısıldamış. Hakkı Usta, yıllar içinde tandırın başında ekmeği yoğururken, bu zanaatle daha da bütünleşmiş. Şimdi o eller, hem tandırı hem de bu geleneği yaşatmak için yorulmadan çalışıyor.

“Kalbim yoruluyor ama bu işi bırakmak zor”

Ama artık Hakkı Usta’nın kalbi bu yüke dayanamıyor. “Talep çok,” diyor, “herkes istiyor, yetiştiremiyorum. Zorlanıyorum.” Kalbinde bir rahatsızlık var, ama Çırmıhtı tandırının o yüzyıllık ateşini söndürmek istemiyor. Tandırın başında sabahın ilk saatlerinden akşamın alacakaranlığına dek kalmak zor. Ancak tandır ekmeğini öyle bir aşkla yapıyor ki, her gün tandır ateşiyle yeniden hayat buluyor.

Çırmıhtı Tandırının Efsane Lezzeti

Hakkı Usta’nın tandır ekmeği, sıradan bir ekmek değil. Tam buğday unundan, mayasız, odun ateşinde pişirilen bu ekmek, Çırmıhtı’nın simgesi adeta. “Bu ekmeğin tadı başka,” diyor Hakkı Usta, gururla. “Bu ekmek, güneş görmezse, iki yıl bozulmaz. Doğalgaz fırınında yapsan, dört ayda küflenir. Ama bu tandırda pişen ekmek, öyle dayanıklı olur.” İşte bu dayanıklılık, Çırmıhtı’nın ekmeğinde saklı. Onu özel kılan, yalnızca lezzeti değil, aynı zamanda uzun süre saklanabilmesi.

Bir zamanlar, Hakkı Usta gibi bu zanaati sürdüren tam yedi tandır ustası varmış Çırmıhtı’da. Ancak zaman geçtikçe, bu geleneği sürdürenler azalıyor. Bugün Çırmıhtı’da, Hakkı Gök gibi tandır ekmeğini pişiren yalnızca iki kişi kaldı. Yıllar sonra, bu ekmeğin başına bir ustanın geçip geçmeyeceği ise belirsiz. “Birkaç yıl daha var, sonra bu tandır ateşi sönmek zorunda kalacak,” diyor Hakkı Usta, gözlerinde hüzünle.

Cumhurbaşkanı’nın Sofrasına Kadar Giden Bir Lezzet

Bu tandır ekmeği, yalnızca Çırmıhtı’da değil, başka şehirlerde de aranır hale gelmiş. Hakkı Usta, bu ekmeğin Cumhurbaşkanı’na kadar gittiğini, bakanların sofralarında yer bulduğunu anlatırken hem gururlu hem de biraz üzgün. Çünkü tandır ateşi, onun ellerinde pişerken bu kadar kıymetli. Ancak bu eller yorulmuş, kalbi artık eski dayanıklılığında değil. Gelenekse, her sabah odun ateşiyle yeniden başlasa da, tandırın zorluğunu kaldıracak yeni ustalar yok.

Son Ateşin Hatırası

Hakkı Usta, her gün aynı azimle tandırını yakıyor, her ekmeği özenle pişiriyor. Zaman geçtikçe, Çırmıhtı’nın tandır ateşi belki sönmeye yüz tutacak, ancak bu ekmeğin kokusu, Çırmıhtı sokaklarına sinmiş. Bu ekmek yalnızca Hakkı Usta’nın ellerinde yoğrulan bir lezzet değil; aynı zamanda Yeşilyurt’un, Çırmıhtı’nın, belki de tüm bir geçmişin bir sembolü.

Bu tandır ateşi, Çırmıhtı’da Hakkı Usta’nın ellerinde yaşadığı sürece yanmaya devam edecek. Ama o ateş bir gün sönerse, Çırmıhtı’nın sokaklarında o eski koku, anılarda yer bulacak.

Yazan: Murat Çetin