Malatya'nın Cami İhtiyacı

06 Şubat 2023 tarihli büyük depremde Malatya il genelinde 142 cami yıkılmış veya ağır hasarlı olup toplamda 200 cami kullanılamaz hale gelmişti. Merkezde ise Yeni Cami, Söğütlü Cami, Kığılı Cami, Niyazi-i Mısri Cami.. yıkıldıklarından dolayı merkezde Cuma namazı kılınacak (Kernek Cami dışında) cami bulunmamaktadır. Bu nedenle Söğütlü Cami (Atilla Kantarcı Bey'in dediği gibi) acilen aynı yerinde inşa edilmelidir.

 Bugün Malatya’da depremde yıkılan camilerimizden Söğütlü Caminin yeri tartışılırken sanki daha önemli bir gerçek ıskalanıyor, göz ardı ediliyor.
Depremden önceki TUİK verilerine göre Malatya’da toplam 987 cami bulunuyordu. Malatya cami sayısı itibarı ile 40. cı sırada olan Yozgat’tan ( Malatya’nın yarı nüfusuna sahip)  sonra 41. ci sırada yer alıyor. Malatya bilinenin aksine büyük denilebilecek cami itibarı ile de yok denecek kadar fakir bir il.

Nasıl mı?

63 bin kişi kapasiteli İstanbul Çamlıca Camii, 1998 yılında ibadete açılan 28.500 kişilik Adana Sabancı Merkez Camii, buna yakın tarihte ibadete açılan 15 bin kişilik Ankara Kocatepe Camii, Bursa’da bundan 7 asır önce yapılmış 10 bin kişilik Ulu Camiyi saymıyorum. Komşu illerdeki büyük camilere bakacak olursak;
Kahramanmaraş’ta 2011 yılında ibadete açılan 10 bin kişi kapasiteli Sultan Hamit han Camii ve Külliyesi, Gaziantep’ te geçen 4 Şubat 2024 tarihinde hizmete açılan; açık alanı ile birlikte 34 bin kişilik Şahinbey Millet Camii ve Külliyesi, Diyarbakır’da yapımı tamamlanan ve açılışı beklenen 25 bin kişilik Selahattin Eyyubi Camii, Kayseri’de 2017 yılında açılan 10 bin kişilik Fevzi Mercan Camii, komşu ilimiz Elazığ’da 50 yıl önce düşünülüp,1972 yılında ibadete açılan şehrin simgesi durumundaki 5 bin kişilik İzzet Paşa Camii…  ve daha sayılabilecek çok sayıda cami var. Daha bu yazın bir nikâh şahitliği nedeniyle gittiğim Giresun’un 47 bin nüfuslu Bulancak İlçesinde bile 5 bin kişilik (İstanbul Şehzadebaşı Camiinden esinlenilerek yapılan ) Sarayburnu Camiini görünce ilçe adına sevinirken ilim adına üzüldüm.

Komşu illerde olduğu gibi Malatya’nın da büyük bir camiye ihtiyaç var. Şehrin simgesi durumunda olacak cuma ve bayramlarda halkı bir araya getirecek asgari 40 dönümlük bir alana yapılacak olan en az 10 bin kişilik cami; Malatya’nın şerefi, haysiyeti olur ve Cenabı Hakkın rahmetini celbeder, diye ümit ediyorum.
…
Camiler ülkemizin, şehirlerimizin tapu senetleri, milletimizin kimliğidir.

Camiler birliğin beraberliğin kaynaşmanın dayanışmanın sağlandığı, dağınıklığın izale edildiği, gönüllerin birleştiği sadece ibadet için değil, ilim irfan adına da istifade edilen, âfet zamanlarında da sığınılacak önemli mekânlardır. Gerçeklik payı olsa bile sakın şöyle düşünmeyelim; ‘var olan camileri dolduruyor muyuz ki yenilerini yapalım?’ Evet, camilerimizi lâyıkı ile dolduramadığımız doğrudur. Pandemi ile başlayıp depremlerle devam eden yaklaşık 4 yıllık bir tebaud elbette insanımızı bir süre uzak tuttu bu mekânlarımızdan. Ancak bu korku yavaş yavaş izale oldu. İnsanımız bu Ramazanda camilerimizi doldurdular. Her insan sadece kendi çağını ve menfaatini düşünseydi bugün dünya bir çölden farksız olurdu. Nitekim ceviz, fıstık, zeytin gibi öyle ağaçlar var ki hele ihtiyarlıkta dikilen bu ağaçların ne kendisi, ne meyvesi ne de gölgesi dikenlere fayda getirmediği halde ecdadımız her yaşta ısrarla dikmekten geri durmamışlardır. Zira ağaçlar çoğunlukla yararları sonraki nesiller düşünülerek dikilir.  Camiler de bunun gibidir. 7 asır önce Bursa’nın nüfusu henüz 30 bin iken Yıldırım Beyazıt tarafından yaptırılarak 1399 yılında ibadete açılan Osmanlı dönemindeki ilk selatin camilerden devasa Ulu Cami,  Yine 5 asır önce İstanbul’un nüfusu henüz 700 bin iken 1557 yılında Kanuni Sultan Süleyman adına Mimar Sinan tarafından yapılan Süleymaniye Camii ve diğer büyük tarihi camiler kendi çağlarından ziyade gelecek nesiller için yapılmışlardır. Camiler âdeta ecdadın o şehirlere vurduğu birer mühürdurler.

 Ayrıca camiler, yapıldığı şehrin İslam beldesi olduğunu göstermek amacıyla inşa edilmişlerdir. Bizler bu niyetle başlayalım, tohumunu atalım Rabbim kolaylık gösterecek, filizlendirecek, camiye layık nesilleri lütfedecektir inşallah.

Gayret bizden, nusret ve zafer Allahtan…

Selatin tarzı büyük caminin özellikleri ile Malatya’da nerelere yapılabileceğini haftaya ele alalım.