Tavit Köletavitoğlu

Türkiye’de turizm adına yapılan hemen her işte imzası olan, kendini Türk Turizminin “ÖĞRENEN ADAM”ı olarak adlandıran mütevazılığın ete kemiğe bürünmüş hali ve Malatya’lıların mutlaka tanıması gereken önemli bir değerimiz Tavit Köletavitoğlu’nu sizlere tanıtmak istiyorum...     

Eski İbranice’de “önder” anlamına gelen Tavit ismini taşıyan hemşehrimizin soyadının hikayesi şöyle: “Köletavitoğlu” lonca geleneğinden gelen bir soyadı. Kölelikle bir ilgisi yok zaten o yıllarda Anadolu’da kölelik de yok. Ancak lonca geleneğinde köle, işinin kölesi insan anlamına geliyor. Kendisini işine adayanlar için söylenmiş bir iltifat sözü. Bu söz 1700’lü yıllarda aile fertlerinden  birine söylenmiş. Soyadı Kanunu çıkınca babası Lapion Usta, diğer akrabaların istekleri farklı olmasına rağmen soyadını değiştirmemiş. ( Lonca: Belli bir iş esnafının, meslek çıkarlarını korumak için, usta, kalfa ve çırak olarak bir pirin, bir başkanın yönetiminde oluşturdukları, meslek derneği)

Kökeni 1500’lü yıllara dayanan bir Ermeni ailenin ferdi olarak 1951 yılında Malatya’da Salköprü mahallesinde dünyaya gelen Tavit Köletavitoğlu’nun kişiliğinin oluşmasında Malatya’nın  etkisi yadsınamaz. Dostluğu sokaklarda oyunlar oynadığı arkadaşlarından öğrenen, annesinin komşularıyla beraber yaptığı geleneksel Malatya yemekleri yiyerek büyüyen, yine annesinin yaptığı oyuncakları arkadaşlarıyla paylaşarak oyunlar oynayan, mahalle arkadaşlarıyla çocukça kavgalar eden, ve karakterinin en önemli yapı taşı olan ‘paylaşmayı’ yine Malatya sokaklarında öğrenen Tavit Köletavitoğlu’nun babası da annesi de Malatya’nın tanınmış terzilerindendir. Köletavitoğlu‘nun annesi Arusyak Köletavitoğlu, herhangi bir eğitim almadan yaptığı kadın terziliğinde oldukça başarılı olurken, Malatya’lıların Lapo usta dedikleri babası Lapion Köletavitoğlu kentin Paris’ten diplomalı birkaç terzisinden biriydi...

Malatya’nın önde gelen terzilerinden ve sayılan sevilen esnaflarından biri olan babası Lapo Usta’nın dükkanı, Temelli Pasajına, Teze Cami karşısından Halis Sarıcı’nın Milangaz bayisi olan dükkanı ve Sami Özelçi’nin züccaciye dükkanlarının arasından geçip girdiğinizde karşınıza çıkan üç köşeli dükkandı. Karşısında küçük bir çay ocağı vardı. Dükkan günün her saati Lapo ustanın sohbetini dinlemek isteyen Malatya’lıların uğrak yeri olurdu. 

Babasının hali vakti yerinde olmasına rağmen Köletavitoğlu, 14 Haziran 1957 yılında ilköğretim 1. sınıfı bitirdiği gün lehimcinin yanında çırak olarak işe başlar. Baba, naif bedenli minik oğlu için önemli bir karar almıştır. “İlkokul 1. sınıfı bitirip karnesini alarak babasının dükkanına giden oğlunun elini tutarak bir esnaf arkadaşının yanına götürür ve çırak olarak ustanın ellerine teslim eder. Kendi kazancıyla geçinmeyi çocuk yaşlarda öğrenen Köletavitoğlu, gün gelir marangozun yanında gün gelir terzi dükkanında çıraklığa devam eder. Eli sanata yatkınlaşır. İlkokul bittiği gün hem inşaat hem proje hizmetlerinin verildiği büroda işe başlar. İlk olarak o çocuk kafasıyla inşaat amelelerinin puvantajını tutar, kimi zaman da bozuk çivileri düzeltir. Şantiyeyi, malzemeyi, hesap ve kitabı büroda öğrenir. Çocukluk yıllarını çalışarak geçirdiği için gençlik yıllarında biraz burukluk hisseden Köletavitoğlu, bugün rahmetli babasına yetişmesine katkısından dolayı dua ediyor...

Kendinden 1.5 yaş büyük Takuhi adında bir ablası ve kendinden 4 yaş küçük Hosrof adında bir erkek kardeşi olan Tavit Köletavitoğlu, İlkokul, ortaokul ve liseyi Malatya’da bitirdi. Okul sırasında beşli çete dedikleri en yakın arkadaşları, Nabi Şavata, Selçuk Camcı, Halikanlı Mustafa Karataş ve bir dönem Malatya Belediye Başkanlığı yapan Nuri Nebioğlu’nun oğlu Bedir Nebioğlu’ydu. Bedir Nebioğlu’nun 1975 yılında uçak kazasında vefat etmesi Tavitoğlu’nu derin bir üzüntüye soktu...
28 Ocak 1968 tarihinde yaklaşık yarım metre kar yağdığı soğuk bir gece babası Lapo Usta vefat etti. Komşuları ve dostları, mezarlığa götürmek için getirilen “Naylon” arabaya “biz ustamızı bu arabaya goymazığh, biz ustamızı omuzumuzda daşırığh” diyerek Lapo ustayı ezilmemiş karda, bata çıka sırtlarında kilometrelerce taşıyarak mezarlığa götürüp son yolculuğuna uğurladılar.  Getirilen “naylon” arabaya binmek de karda yürümekte zorlanan küçük oğlu Hosrof’a nasip olmuştu...
Bu esnada Tavit, Özel Fırat Koleji Lise son sınıfındaydı. Babasının ölümüyle hayatının ve hayallerinin bütün seyri değişti. Liseyi bitirdikten sonra Amerika’ya gitmek istiyordu fakat babasının ölümünden sonra, büyük erkek çocuk olarak ailenin sorumluluğu üzerine kaldı. Hatta ‘üniversite okumasam mı’ diye bile düşündüğü oldu. O zamanki Özel Fırat Koleji müdürü, benim de Türkçe öğretmenliğimi yapan Türkiye’nin büyük eğitmenlerinden birisi olan Vecihi Timuroğlu çok sevdiği ve ışık gördüğü öğrencisini yanına çağırıp ‘sakın akrabalarının söylediği gibi babanın dükkanına sahip çıkmaya kalkma. Terzilik bugün var, yarın yok. Bu meslek ölüme mahkum., konfeksiyon diye bir şey geliyor. Matematiğin iyi, efendi efendi gidip okuyacaksın. Ailene karşı görevini de ancak okuyarak yerine getirebilirsin, deyince  çok sevdiği ve  saygı duyduğu öğretmeninin sözleri onu kendine getirdi...
Daha sonra üniversite sınavlarına giren Köletavitoğlu, İstanbul’un hızlı gece hayatına girmemek için özellikle tercih ettiği Ankara’da Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Şehir ve Bölge Planlama bölümünü kazandı... Okurken, müzikle ve sporla ilgilendi ve kürek milli takımına seçildi.
Ermeni kökenli olması nedeniyle kürek milli takımına girmesi problemli oldu. Yaptığı spor bir takım sporu olduğu için 8 veya 4 kişinin içinden bir kişiyi feda etmek çok göze batmayacaktı. Milli takımı hak ettiği halde yetkililer takıma almamak için sebepler ürettiler fakat bu dalda başarısı yadsınamayacak olan Tavitoğlu teklerde de Türkiye Şampiyonu olunca artık yapacak bir şeyleri kalmayan idareciler bu başarılı sporcuyu Milli Takıma almak zorunda kaldılar. Kürek gibi zor bir spor dalında 8 sene üst üste milli olup milli takım kaptanlığına kadar yükseldi. Daha sonra kürek sporunu bıraktıktan sonra Kürek Federasyonu yönetim kurulu üyesi, Teknik komite başkanlığı ve Asbaşkan olarak görev yaptı...
Köletavitoğlu, üniversiteden mezun olduktan sonra, 1974 yılında, Turizm Bakanlığı’nın bir projesine dahil oldu ve böylece turizm hayatı başlamış oldu... 
Başladı başlamasına ama Türk Turizmi o yıllarda emekleme döneminde bile değildi henüz. Turizm o dönemlerde küçük kapasitelerde ve ağırlığı İstanbul’da olmak üzere işliyordu. Uçak bu kadar yaygın değildi. İstanbul’a gelen turistler buradan küçük ve büyük Anadolu turlarına çıkarlardı. Hemen hemen tüm turistlerin Anadolu ile bağlantısı İstanbul ya da buradan uçakla gittikleri Ankara üzerinden olurdu. Antalya diye bir yer ise o dönemde yoktu, 1980’lere kadar da olmadı”...
İstanbul Belediye Başkanı Aytekin Kotil’in çağrısıyla ulaşım danışmanı olarak göreve başladı. Ancak çok geçmeden 12 Eylül yaşandı ve ihtilalle gelen komutanlar tarafından görevden alındıdı. 6-7 ay içerisinde önce kamudan sonra da belediyeden ayrılmak durumunda kalınca, ‘Özel sektöre geçeceğim, artık devletle işim olmaz’ dedi ve O dönemden beri yeminini tutup ve devletle iş yapmıyor. O yıldan bu tarihe kadar hep özel sektörde çalıştı...
Net Holding’te çalışırken, holding bünyesinde bir yapı şirketi kurdu ve 17-18 yıl aradan sonra İstanbul’a yapılan ilk 100 odadan büyük otel olan Laleli Ramada’yı hayata geçirdi.
Yine Net Holding bünyesinde çalışırken, Türkiye için çok önemli bir ilke imza attı. Net Holdingi Newyork borsasına dahil etmek için tüm girişimleri yaptı ve şirket tam borsaya girecekti ki Körfez krizi patladı ve bu proje gerçekleşemedi. Yoksa Newyork borsasına giren ilk Türk şirketi Türkcell değil, Net Holding olacaktı...
...
Sanayiciler için TÜSİAD ne kadar önemli bir kuruluşsa, turizmciler içinde TYD (Turizm Yatırımcıları Derneği) o kadar önemlidir!... 
Tavitoğlu Net Holding’te çalışırken, Barlas Küntay da Net Holding’in yönetim kurulu Başkan vekili idi. 
TYD nin kurulması için büyük çabalar gösteren Tavitoğlu, dernek kurulunca Barlas Küntay’ın başkan olması için çalıştı ve beş yıl onun yardımcılığını yaptı. Barlas Küntay’ın koltuğunu devretme kararı alması üzerine Tavitoğlu ve bir başka başkan yardımcısı başkanlık için yarıştı ve Tavit Köletavitoğlu seçimi kazanarak TYD Başkanı oldu. 4 sene bu önemli derneğe başkanlık yaptı. 
Turizm Bakanlığı ile yürüttüğü çalışmanın sonrasında kendi şirketi Atlas’ı kurmayı planlayan Köletavitoğlu, Yapı Kredi’nin o dönemki genel müdürü Burhan Karaçam’ın ısrarlarına dayanamayarak Yapı Kredi’de çalışmaya başladı. Köletavitoğlu’nun Yapı Kredi dönemindeki çalışmaları ise Türkiye’de otelciliğin gelişimi anlamında önemli veriler sunar nitelikte...
   ...

Türkiye’nin en önemli turizmci ve şehir planlamacılarından biri olan Tavit Köletavitoğlu, “Malatya için plansız bir şehir benzetmesi yaparak, kuzey çevre yolunun Malatya için bir cinayet olduğunu ve ilerde bu kararı verenlerin çocuklarına hesap veremeyeceklerini, bu karardan dönülmesi gerektiğini israrla vurgulayarak, Malatya Bahçeşehir olacak tek şehirdir. Malatya bahçeşehir olmalıdır” diyen Tavitoğlu, turizmi  pespayeleştiren, ayaklar altına alan insanlara ithafen “Ben turizmci değilim’ başlığıyla anılarını kaleme almak için çalışmalar yapmakta... 
2001 yılında Para Dergisi okuyucuları tarafından “Yılın Altın Adamları” yarışmasında Yönetim dalında birincilik ödülü alan Köletavitoğlu, Çeşitli gazete ve dergilerde, kentiçi ulaşım, planlama ve turizm, bölgesel kalkınma ve tanıtım konulu makaleler yazdı. Türk sanat müziğini çok iyi icra eder ve aynı zamanda çok derin müzik kültürüne sahiptir. Hobileri arasında Müzik, kitap (tarih, ekonomi-coğrafya, gezi), yüzme, jogging, hiking, trekking, briç ve seyahatler önemli bir yer tutar.
1994’den bu yana T. Milli Olimpiyat Komitesi üyesidir.
Köletavitoğlu’nun evli, endüstri mühendisi bir kızı ve bilim felsefesi okuyan bir oğlu vardır.  
Tek derdi, Türk Turizmini, Dünyaya nasıl entegre edebiliriz olan, bu ülke için herkes kendi işini en iyi yaparak “Türkiye için bir çoban ateşi” olmalı diyen, Hemşehrimize bundan sonraki hayatında mutluluklar ve daha nice başarılarla dolu yıllar diliyorum.

Yine bir değerimizi andık, sizlere de hatırlattık...

Selam olsun Malatya’mın güzel insanlarına…

Yazarın notu: 6 Şubat depreminden sonra, Malatya’nın yeniden yapılandırılmasında Türkiye’nin en önemli şehir planlamacılarından olan Tavit Köletavitoğlu’nun fikirlerine maalesef itibar edilmemiştir…