Yahya Sinvar'ın Ardından

Bir süredir Yahya Sinvar’ın İsrail hapishanelerinde yazdığı kendi hayatını konu alan kitabı okuyordum ki medyada Sinvar’ın öldürüldüğüne dair haberler yer almaya başladı. Kitabın ismi “Diken ve Karanfil: Filistin’in Bilinmeyen Hikayesi”. Filistin davasıyla yakından ilgilenmemize karşın Filistin hakkında bizim için bilinmeyen çok şey var. Zaten kamuoyu olarak öğrenmek gibi bir merakımız da yok. Filistin bizim hamaset duygularımızı yeşerttiğimiz, İsrail ise türlü türlü öfkemizi geliştirdiğimiz “Yin ve Yang” aslında. Demek pek çokları için aynı olmalı ki Yahya Sinvar, kitabın adını “Filistinlilerin Bilinmeyen Hikayesi”  koymuş. 

Sinvar bu kitapta çocukluğundan itibaren yaşadıklarını ve adım adım bir direnişin lideri haline nasıl geldiğini anlatıyor. Kitap oldukça akıcı, içten ve samimi. Bu kitapta Filistinlilerin umutlarını, acılarını ve büyüyen öfkelerini okuyorsunuz. Ayrıca Filistin içinde kaç Filistin olduğunu kamplarda yaşayanlarla şehirlerde yerleşik yaşayanların yan yana, iç içe fakat ayrı dünyalarını görüyorsunuz.

İsrail’in başkalarının topraklarına el koymak için “yerleşimci” adını verdiği işgalcileri nasıl kullandığını ve direnişi yok etmek için uyguladığı türlü oyunları anlatıyor Sinvar.  İsrail istihbaratının tuzaklarına düşen ve bu nedenle kendi toplumunda yargısız infaza maruz kalan iki hayat arasında sıkışmış ve yitip gitmiş hayatları okuyorsunuz. Sözün kısası bu kitabın özeti aslında Filistinlilerin kahramanlıklarının yanı sıra destanlaşmış bir direnişin nasıl bir türlü başarıya ulaşamadığının da hikâyesi.  Çünkü sadece birleşmeyen su damlaları gibi olan grupların yanı sıra, bir kurmay zekâsından mahrum direnişin o kadar heba olan cana karşın nasıl etkisiz kaldığının hikâyesini yazmış aslında ve Sinvar’ın hayatı  da kişisel olarak bunun bir özeti sanki. 

Sinvar direnişin sembolleşen lider bir ismi haline gelmiş, fakat diğer pek çokları gibi insanlarını uluslararası toplum içinde özgürlüğe taşıyan bir stratejist olamamış maalesef. Filistinliler bu haliyle sadece şehit olan ve diğerlerine de şehadete taşıyan liderler yetiştiriyor. Oysaki böyle bir mücadele için daha fazlasına ihtiyaç var. Hindistan’da Gandi, Güney Afrika’da Nelson Mandela’nın hayatları bunun açık örneği. Eğer bizde Mustafa Kemal gibi bir kurmay öne çıkmasaydı ve arkadaşlarıyla birlikte sadece cephede değil eş zamanlı olarak uluslararası politika alanında da adımlar atmamış olsalardı, biz de Cumhuriyetin değil direnişin yüzüncü yılını kutluyor olabilirdik. Hatırlayın Kurtuluş Savaşının M.Kemal,  Karabekir, Orbay, Çakmak, İnönü gibi kurmayları Sakarya Savaşına çıkmadan önce milli ordu altında birleşme çağrılara cevap vermedikleri için Demirci Mehmet Efe, Anzavur ve Çerkez Ethem’lerin üzerine gitmemiş olsalardı biz de benzer bir durumu yaşıyor olacaktık. 

Yahya Sinvar, İsmail Haniyet gibileri Filistinlilerin kuvva-i milliyeleri, fakat onların organize, disiplinli ve diplomasi de yürütebilecek kurmay zekâlarına ihtiyaçları var. Sinvar’ın kitabında bunu açıkça okuyorsunuz. Yaser Arafat bu ihtiyacı kısmen karşılamıştı fakat o da tek başına fazla bir şey yapamadı. 

Zira Mustafa Kemallerin Kazım Karabekirlere, Rauf Orbaylara, Fevzi Çakmaklara da ihtiyacı var. Tek başına Mustafa Kemal olunamıyor maalesef. (Bizde bazılarının anlamakta zorlandıkları bir konu da bu galiba). 

Filistin’de İslamcılar, solcular, milliyetçiler, Hristiyan Filistinliler ve dahası. Her birisi kendi kulvarında kendi şehadetlerini yaşıyor. 

Bunun yanı sıra İsrail şunu anlamalı, belki de anlıyor fakat onlarda da  Netanyahu gibi kifayetsizler işin başında olduğundan işleri sürüncemede kalıyorlar. Ne Hamas ne de Hizbullah gibi örgütleri liderlerini öldürerek bitiremezsiniz. Zira bu örgütlerin ne yapılanmaları ne de ideolojileri Netanyahu ve avenesinin düşündüğü gibi bir şey değil.  

Sinvar kitabında sadece kendi hayat hikâyesini değil kendisiyle birlikte yetişen yüz, belki de bin Sinvarın hikâyesini anlatıyor. Tabiri caizse İsrail uyguladığı bu politikalarla direnişin liderlerini kendi elleriyle yetiştiriyor zaten. Netanyahu kendi kişisel hırsları ve inadı yüzünden sadece İsrail’de değil tüm dünyadaki Yahudilerin hayatlarını nasıl riske attığını bir türlü anlamıyor, anlamak istemiyor.  Gazze’de yıkamadığı, aksine daha da mamur hale getirdiği şeyin bilmem farkında mı? 

Sinvar’ın kitabında ve Filistinlilerin mücadelesinde duygu var, samimiyet var, inanç var, umut var, şehadet var fakat strateji ve planlama yok, siyaset yok maalesef. Oysaki Hz. Peygamber Mekkelilere karşı bir mücadele yürütürken sadece insanları şehit olmaya motive etmemiş, o sırada müttefikler edinmiş (ki bunlardan biri o sırada Yahudilerdi), ekonomik savaş yürütmüş, diplomatik elçiler göndermiş, savaş hilelerine başvurmuş, kendi toplumu içinde sıkıntı yaratanları o sırada cezalandırmamış fakat izole etmiş, psikolojik harbe müracaat etmiş ve böylelikle Allah’a tevekkül ederek çarpışmaya çıkmıştı. Buna rağmen Bedir’de” az daha çekiliyordunuz fakat Allah sizi destekledi” (Al-i İmran 122)  mealinde ayetler inmiş, “her şeye rağmen onlar anlaşmaya yanaşırsa siz de yanaşın” (Enfal 61) şeklinde taktikler verilmişti. 

Filistin çok parçalı bir sosyal yapıya sahip, içlerinde sadece Hamas’ı destekleyenler yok, laikler var, solcular var, Hristiyanlar var, İsrail’in karşısında yer alan Yahudiler bile var. Her grup için “Zafer gelecekse bizim elimizle gelmeli” anlayışı ise ayrılığa düşemeyin ayetine (3/103) muhalif.  Hatta Türkiye’de bu konudaki siyasetini bu yönde revize etmeli bence. Sadece Filistin meselesinde değil iç siyasette bile.